Redukcja korony drzewa wymaga uzasadnienia

 Jednym z najczęściej praktykowanych zabiegów jest cięcie poprzez solidne zredukowanie korony, często nazywane „standardowym zabiegiem”. Stwierdzenie to jest dla mnie absurdalne, gdyż cięcie redukujące wymaga uzasadnienia i wykonuje się je w ostateczności po uprzedniej analizie pokroju drzewa i oceny sytuacji. Trzeba sobie zadać pytanie czym jest owe cięcie i czemu służy? Cięcia przecież praktykuje się w każdym mieście i na wsi. W tym wypadku są one postrzegane jako standardowa pielęgnacja drzew jako konieczny, coroczny zabieg. Jest to bolesny fakt o wielu polskich alejach i ogrodach przydomowych. To są moje wnioski, ale czy nie spotkaliście się z czymś podobnym w swoich miejscach? Skupmy się zatem na temacie redukcji korony w świetle prawa.

Fot. 1. Pozostały pień wyciętego drzewa nieopodal Tyńca nad Wisłą.

Podstawą prawną regulującą utrzymanie zieleni i usuwaniem drzew i krzewów jest Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. Kilka ważnych faktów o tej ustawie, o których powinien wiedzieć każdy obywatel:
  1. Organem właściwym w sprawie wydawania zezwoleń na usuwanie drzew i krzewów z terenów nieruchomości jest prezydent miasta, burmistrz, wójt – art. 83.
  2. Właściciel drzewa lub krzewu rosnącego na jego posesji nie ma obowiązku ustaleń z organem administracji jego pielęgnacji i zabiegów, w tym cięć części nadziemnej i podziemnej.
  3. Organ samorządowy ma obowiązek nałożenia kar pieniężnych posiadaczowi nieruchomości z tytułu zniszczenia drzew i krzewów spowodowanego niewłaściwą pielęgnacją – art. 88.
  4. Prace pielęgnacyjne, hodowalane oraz leśne na drzewach i obszarach objętych szczególną ochroną  są uwarunkowane uzgodnieniem i zezwoleniem właściwego organu. Są to pomniki przyrody, drzewa w rezerwatach (Ustawa o ochronie przyrody) oraz obszary parków zabytkowych, krajobrazy kulturowe (Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami).

Fot. 2-10. Ogłowiona aleja w Drogoszach i przykłady cięcia w Krakowie koło Tyńca i na Plantach.

Redukcja gałęzi w pokroju, to jedna ze specjalnych form cięciaj drzew i krzewów. Z wielu powodów decydujemy się także na całkowite ich usunięcie. Najlepiej zlecić je arborystom (European Tree Worker), jednak nie wystarczy tu umiejętność cięcia. Potrzebna jest fachowa ocena kondycji drzew i krzewów wraz z oceną sytuacji i pomiarami, którą wykona np. dendrolog lub architekt krajobrazu. Jeżeli ekspert uzna, że zabieg ten jest konieczny, należy zgłosić ten fakt do urzędu z wypełnioną tabelą pomiarową i dokumentacją. Tutaj ważna informacja dla osoby fizycznej składającej wniosek o wycinkę drzew i przypadki, w których zezwolenie nie jest potrzebne. Przedsiębiorcy, którzy planują wycinkę pod inwestycję nie są zwolnieni z opłaty. Płatność za usunięcie drzewa lub krzewu reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 lipca 2017 r. w sprawie wysokości stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów. Należy pamiętać, że cena jest zależna od gatunku i długości obwodu. Opłata jest regulowana i pobierana za każdy 1 cm. Np. za każdy 1 cm obwodu dębu szypułkowego (mającego obwód od 101 cm) zapłacimy 70 zł. Jeżeli obwód pnia wynosi przykładowo 120 cm, finalny koszt wycinki jednego drzewa wynosi: 120 cm * 70 zł = 8400 zł. Usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia lub bez zgody posiadacza nieruchomości, grozi administracyjną karą pieniężna. Wymierza ją wójt, burmistrz albo prezydent miasta w formie decyzji. Kara za usunięcie drzewa lub krzewu wynosi dwukrotność opłaty za usunięcie drzewa. Na naszym przykładzie wynosiłaby 8400 zł * 2 = 16 800 zł. Dlatego tak ważne są rzetelne pomiary, rozpoznanie gatunków i zlecenie prac inwentaryzacynych wykształconym i doświadczonym osobom. Poniżej tabela ze stawkami opłat obowiązującymi na dzień dzisiejszy.

Dokumentacja z uzasadnieniem cięcia musi zawierać:
  • cel cięcia, 
  • fazę wzrostu oraz rozwoju stadialnego drzewa,
  • stan kondycji drzewa,
  • prognorę regeneracji drzewa,
  • warunki siedliskowe,
  • uwarunkowania sprzyjające (stworzeniu bariery ochronnej, regeneracji pokroju, zabliźnieniu ran po cięciach).

Niewłaściwy zabieg pielęgnacyjny jest równoznaczny ze zniszczeniem lub uszkodzeniem drzewa lub krzewu – art. 88 ust. 1 (Ustawa o ochronie przyrody).

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za:
  1. zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów spowodowane niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych oraz zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności;
  2. usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia;
  3. zniszczenie spowodowane niewłaściwą pielęgnacją terenów zieleni, zadrzewień, drzew lub krzewów.

Zasady dopuszczalnych zabiegów w obrębie korony drzewa reguluje art. 87a ust. 2 (Ustawa o ochronie przyrody).

Prace w obrębie korony drzewa nie mogą prowadzić do usunięcia gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, chyba że mają na celu:
  1. usunięcie gałęzi obumarłych lub nadłamanych;
  2. utrzymywanie uformowanego kształtu korony drzewa;
  3. wykonanie specjalistycznego zabiegu w celu przywróceniu statyki drzewa.

Zakres tych zabiegów wyklucza ewentualną amputację gałęzi i wszelkie prace przy pniu oraz korzeniach. Zatem znaczna ilość „zabiegów pielęgnacyjnych” stała się nielegalna. Niejednokrotnie spotykamy się z niewłaściwą interpretacją ustawy. Mocne cięcie może doprowadzić do ogłowienia i nieodwracalnej szkody jaką jest śmierć drzewa. Wyjątkiem od nielegalnej wycinki stanowi kolizja rośliny z obiektem budowlanym lub urządzeniem technicznym (definicje te wyjaśnia Prawo budowlane) w wyniku czego drzewu lub krzew mogą zostać usunięte. Oceny stanu sytuacji i redukcji korony dokonujemy w oparciu o różne regulacje prawne jak Prawo komunikacyjne biorąc pod uwagę bezpieczeństwo ruchu samochodowego. Aby zapobiec późnym, a koniecznym cięciom należy rozsądnie gospodarować drzewostanem i regularnie formować pokrój oraz świadomie przycinać jednoroczne pędy. Ponadto należy brać pod uwagę układ zadrzewień oraz ich stan np. sporządzając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Inwentaryzację zieleni należy wykonywać co 2 lata aby można było ją uznać za aktualną. W układach historycznych jak zespoły pałacowo-parkowe niezwykle ważna jest aktualizacja drzewostanu i jego kondycji, by utrzymywać kompozycję oraz charakter zabytkowego założenia. Wszystkie uzgodnienia są ustalane w tym zakresie z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Jak wiemy drzewa i krzewy są w krajobrazie bardzo ważne i cenne ze względu na ich właściwości, wieloletni rozwój i niepowtarzalną formę. Miejmy świadomość, że każdy z nas przyczynia się do kształtowania krajobrazu. Kara za wycięcie drzewa jest nieporównywalna z jego brakiem. Mimo słonej zapłaty ściętego drzewa nie przywrócimy do życia. Oprócz prawa, które nie jest doskonałe posiadamy zdrowy rozsądek. Jednak karmiony złymi praktykami da odzwierciedlenie w okaleczonej zieleni w przestrzeni w której żyjemy.

Gorąco polecam lekturę dla osób pragnących zagłębić się szerzej w tematykę cięcia oraz pielęgnacji – M. i M. Siewniak, Cięcie drzew, krzewów i pnączy poradnik profesjonalisty.

Jeżeli podoba Wam się mój artykuł zostawcie komentarz, a z pewnością będziecie mogli liczyć na kolejny.

mgr inż. Marta Pietrzyk, architekt krajobrazu

Instagram

Bądź na bieżąco i obserwuj mnie na Instagramie. Kliknij w obrazek.

Facebook

Bądź na bieżąco i obserwuj mnie na Facebooku. Kliknij w przycisk na dole.

Facebook